دیگ بخار و کاربردهای آن

یکی از مهمترین تجهیزات تأسیسات صنعتی، دیگ بخار است که عملیات تولید بخار برای مصارف صنعتی و برخی از سیستم‌های تأسیساتی را به عهده دارد. دیگ بخار در واقع یک سیستم انتقال یا تبدیل انرژی است که در آن انرژی نهفته در سوخت های فسیلی مانند گاز، گازوئیل یا مازوت به انرژی گرمایی تبدیل می‌شود. این دستگاه شامل محفظه احتراق بسته‌ای است که مایعات درآن تحت دما و فشار قوی قرار گرفته و تبدیل به بخار با فشاری قوی‌ می‌شوند.دیگ‌های بخار در صنایع مختلف با دما، فشار و کاربردهای متنوع استفاده می‌شوند.

بخار هم به صورت مستقیم از طریق سوخت مصرفی (ذغال سنگ، احتراق گاز، گازوئیل، چوب و...) و یا با استفاده از انرژی‌های پاک مانند خورشیدی، هسته ای و ... ، و هم به روش غیر مستقیم مانند: بازیافت حرارت‌های ائتلافی در فرایندها یا حتی تجهیزات (توربین گازی) تولید شود.

بطور کلی دیگ‌های بخار به 2 دسته زیر تقسیم می‌شوند: دیگ بخار آتش در لوله یا فایرتیوب (fire tube) دیگ بخار آب در لوله یا واترتیوب (water tube) البته با استفاده از انرژی‌های پاک مانند انرژی خورشیدی وهسته ای در تجهیزات مربوطه (راکتورهای هسته ای) می توان در مقایسه های بزرگ بخار سوپر هیت تولید نمود.

در این نوع دیگ‌های بخار، تولید بخار از طریق احتراق سوخت درون کوره صورت می‌گیرد و آتش یا همان گازهای حاصل از احتراق که با عبور از داخل لوله‌های پاس دوم و سوم، گرمای خود را از طریق بدنه لوله ها و کوره به آب منتقل می‌کنند، آن را به بخار تبدیل می‌نمایند. از این دیگ‌های بخار در صنایع غذایی و قند، بیمارستان‌ها، صنایع لاستیک سازی و ... استفاده می‌شود و فشار کار بخار سوپر هیت مورد نیاز در اینگونه صنایع معمولا از 10 بار تا حداکثر 25 بار است.

در دیگ بخار واترتیوب، آب درون لوله‌های رابط بین درام بالا و درام پایین در جریان بوده و با دریافت انرژی حرارتی ناشی از احتراق سوخت از طریق تشعشعات در کوره و جابجایی آن در سایر بخش‌ها به بخار تبدیل می‌گرداند. از این دیگ های بخار(water tube) در صنایعی مانند پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها، آن هم در زمانی که به ظرفیت‌های بالاتر از 100 تا 1000 تن بخار در ساعت و فشار کارهای بالاتر 30 بار (تا200 بار) نیاز باشد، استفاده می‌شود.